December is een tijd van terugblikken en vooruitkijken. Als ik terugkijk op dit jaar, dan denk ik: ja, het was een goed jaar. Ik wilde alleen dat het wat langer was; dat ik wat meer ruimte had om mijn werk af te maken. Maar op zich is het natuurlijk mooi dat ik zoiets kan denken. Je kunt beter te veel dan te weinig werk hebben.
Als ik vooruitkijk, dan kan ik stellen dat 2017 een bijzonder jaar is. Een jubileumjaar. Op 1 juni 2007 werd ik namelijk ondernemer. Het was spannend destijds, ik kon moeilijk voorspellen hoe het allemaal zou lopen, of ik geschikt was voor het ondernemerschap en of de wereld op iemand als ik zat te wachten. Na tien jaar kan ik zeggen dat het een geslaagd project is gebleken. Ik had niet verwacht dat het ondernemerschap me zo zou liggen. Ik wist dat ik goed was in mijn werk, maar dat ik het ook nog zo goed kon organiseren, dat ik het tien jaar vol zou houden en dat ik er ook nog van kan leven, nee dat had ik niet voorzien. Ja, in gepaste bescheidenheid kan ik zeggen dat ik best wel trots op mezelf ben.
Ondernemers weten het: er komt wel wat bij kijken om het ondernemerschap te doen slagen. Je moet volhardend zijn. Je moet flexibel zijn, want je komt heel veel, heel verschillende mensen tegen op het ondernemerspad. Je moet flegmatiek zijn, maar toch ook zakelijk op een bepaalde manier. Niet doormodderen in uitzichtloze situaties, maar realistisch zijn. En het belangrijkste is dat je oog moet hebben voor wat er in de markt speelt. Daarvoor is netwerken essentieel, maar dan op een goede, vanzelfsprekende manier. Mijn voelsprieten zijn van nature altijd geactiveerd. Daardoor hoef ik helemaal niet expliciet aan klantenwerving te doen. Klanten weten me gewoon te vinden. Het beste wat je kunt doen om nieuwe klanten te krijgen, is je werk goed doen.
Ondernemer ben je 24 uur per dag. Bij alles wat je doet, heb je je bedrijf in je achterhoofd. Je moet het in je hebben, het is a way of life. Daarbij is het belangrijk dat je het ook af en toe los kunt laten. Dat is mijn voornemen dan ook voor 2017: ik ga een welverdiende vakantie genieten. Heerlijk eventjes heel ver weg van alles, letterlijk en figuurlijk. Dat is mijn manier om weer op te laden, om energie op te doen. Op die manier kan ik er nog wel een jaartje of vijftien aan vast plakken.
Je zou kunnen zeggen dat ik als succesvol ondernemer in de positie ben om startende ondernemers van advies te kunnen dienen. Dat doe ik niet. De meeste startende ondernemers weten goed wat ze willen en wat ze kunnen. Ik denk dat één wijze raad ruim voldoende is: volg je hart. Dan kom je er wel.
Mijn kerstkaarten zijn verstuurd, toch wens ik ook vanaf deze plek iedereen goede feestdagen en een succesvol 2017!